Geçici İthalat Düzenlemesi

Geçici İthalat Düzenlemesi, Avrupa Birliği Gümrük Bölgesine, ithalat vergilerinden kısmen veya tamamen muaf olarak ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmadan, ithal edilen eşyanın, asli nitelikleri değişmeksizin kullanımını müteakip, yeniden ihraç edilmesine olanak tanıyan bir düzenlemedir. Geçici olarak ithal edilen eşyanın, kullanımından doğan yıpranma haricinde, herhangi bir değişim geçirmeksizin, öngörülen süre sonunda yeniden ihraç edilmesi esastır. Fuar, sergi ve benzeri faaliyetlerde kullanım ve gösterim için getirilen eşyaya da bu düzenleme uygulanmaktadır.

Bu tanımlama yanında, konuyla ilgili düzenlemelere geçmeden önce, düzenlemenin temel esaslarını incelemekte yarar bulunmaktadır.

Eşya, Türkiye gümrük bölgesinde herhangi bir değişikliğe veya işciliğe tabi tutulmayacak, eşyanın asli nitelikleri değişmeyecektir. Ancak hemen belirtmek gerekir ki, eşya, kullanımı sırasında asli işlevini yürütemiyecek bir hale gelir ise, asli nitelikleri değişmemesi şartıyla, tamiri mümkün olabilecektir.

Eşya, belirli bir sürenin sonucunda, tekrar Türkiye gümrük bölgesi dışına çıkarılmalıdır. Sergi ve fuar yerlerinde dağıtılan eşya dışındaki geçici ithal eşyanın, serbest dolaşıma giriş düzenlemesine tabi tutulmadan tüketimi sözkonusu olamıyacaktır.

Sözkonusu eşyaya, Türkiye gümrük bölgesinde kaldığı süre içerisinde ticaret politikası önlemleri uygulanmaz. Bu eşyalar, kotaya, tarife ve miktar kısıtlamalarına da tabi değildir. Eşyanın Türkiye gümrük bölgesinde serbest dolaşıma sokulmasına ilişkin yasaklama ve kısıtlamalar da eşyanın bu düzenleme kapsamında Türkiye Gümrük Bölgesinde kaldığı süre boyunca uygulanmaz.

Geçici ithalat kapsamında, Türkiye gümrük bölgesine getirilen eşyanın bu düzenleme hükümlerinden yararlanabilmesi için, izne tabi olmayan eşyalar haric olmak üzere, geçici ithalat izninin alınması gerekmektedir.

Bu açıklamalardan sonra, şimdi de Geçici İthal Düzenlemesi ile ilgili olarak bundan sonra sık sık kullanacağımız bazı tanımların açıklanması gerekecektir.

Nakliye Aracı, insan ya da eşya nakliyesinde kullanılan herhangi bir araç ile, eşyanın istiflenmesi, korunması ve emniyetinde kullanılacak takımlar dfa dahil olmak üzere, yedek parçaları, techizatı ve normal aksesuarları,

Ticari Kullanım, para karşılığında insan taşımasında ya da sınai veya ticari eşya nakliyesinde kullanılan aracı,

Özel Kullanım, nakliye aracının, ilgili kişinin kendi kişisel amaçlarına yönelik, gayri ticari kullanımını,

Dahili Trafik, Türkiye Gümrük bölgesi içerisinde bindirilen veya yüklenen insan veya eşyanın, yine Türkiye gümrük bölgesi içinde başka bir yere indirilmesi veya boşaltılmasını,

Gümrük Mührü Altında Taşıma, konteyner üzerine gümrük mührü tatbik edilmek suretiyle, eşyanın konteyner ile taşınmasını,

Palet, üzerinde bir miktar eşyayı, mekanik avandanlıklar yardımıyla istiflemeye, taşımaya uygun olarak, yekpare olacak şekilde birleştirmeye imkan veren bir aracı,

Tanımların açıklanmasında sonra, şimdi de Geçici İthalat düzenlemesinden yararlanabilecek veya yararlanamıyacak eşyaları inceleyeceğiz. Bu eşyaları da kendi aralarında, Tam Muafiyet Suretiyle Düzenleme den Faydalanacak ve Kısmi Muafiyet Suretiyle Düzenleme den Faydalanacak Eşya olarak iki grup içerisinde değerlendireceğiz.

Tam Muafiyet Suretiyle Düzenleme den Faydalanacak Eşya

Bu grup içerisinde sayacağımız eşyaları da taşıt araçları dışındaki eşya ve taşıt araçları olmak üzere iki alt başlık altında incelemek yararlı olacaktır.

A- Taşıt Araçları Dışındaki, İthalat Vergilerinden Tam Muafiyet Suretiyle Geçeci İthal Rejimine Tabi Tutulacak Eşya

1 ) Mesleki Techizat

İthalat vergilerinden tam muafiyet suretiyle ithalat, geçici ithalat kararının 1 No’lu ekinde yer alan mesleki techizat için sözkonusu olabilecektir. İthalat vergilerinden tam muafiyet suretiyle geçici ithal edilen mesleki techizatın tamiri için sonradan ithal edilecek yedek parçalar, techizata uygulanan koşullarla geçici ithal düzenlemesine tabi tutulur.

2 ) Sergi, Fuar, Toplantı ve Benzeri Etkinliklerde Gösterime ya da Kullanıma Sunulan Eşya

Bir etkinlikte tanıtılmak veya sergilenmek amacıyla, getirilen eşya ve bu eşya ile bağlantılı olarak kullanılmak üzere, getirilen eşya, bunların tanıtımı için gerekli olan (reklam ve gösteri malzemeleri ve techizatı ile ses ve görüntü kayıt cihazları, film ve slaytlar ile bunların kullanımına mahsus eşya da dahil olmak üzere) eşya, Türkiye dışında yerleşik kişilerin bu durumları dolayısıyla getirilecek eşya, geçici ithalat düzenlemesinden yararlanabilir.

3 ) Pedagojik Materyel ve Bilimsel Malzeme

Tam muafiyet suretiyle ithalat düzenlmesi, Geçici ithalata ilişkin kararın 2 ve 3 No’lu eklerinde yer alan, eğitim, bilimsel veya kültürel faaliyetlerle bağlantılı olarak ithal edilen eşya için tanınır.

4 ) Tıbbi, Cerrahi ve Labaratuvar techizatı

Hastane veya başka bir tıbbi ya da cerrahi kuruluş tarafından acilen ihtiyaç duyulan ve Türkiye’de yeterli ölçüde bulunmayan, tıbbi, cerrahi veya labaratuvar techizatı, bu kapsamda değerlendirilebilir. Bunun için, eşyanın geçici olarak gönderilmesi(Kiralanmaması) ve teşhis veya tedavi amacıyla gönderilmesi gerekir.

5 ) Doğal Afetlerde Gönderilen Yardım Malzemesi

Türkiye’de meydana gelen veya Türkiye’yi etkileyen deprem, sel, çığ gibi bir felaketin etkisini azaltmak amacıyla alınan önlemlerle bağlantılı olarak kullanılan eşya, bu düzenlemeden yararlanır. Ancak, bu eşyaların kiralama konusu olmaması ve bir kamu kuruluşu adına veya kamu kuruluşu tarafından yetkili kılınmış kuruluşlar adına gönderilmesi gerekir.

6 ) Ambalajlar

Ambalaj ifadesinden, ithal eşyasının, iç ya da dış paketlenmesi ve ithal edildiği durumda kullanılması için gerekli olan ya da kullanılan kanaviçe ve jüt çuval hariç kaplar ile eşyanın sarılması, katlanması veya tespiti için kullanılan ve kullanılmaya yarayan mesnetleri anlamak gerekecektir. Diğer taraftan, bu eşyaya tam muafiyet uygulanabilmesi için, ithal edilen ambalajlar dolu ise, yeniden ihraç edilmek amacıyla boşaltılması yada doldurulacağının beyan edilmesi, ithal edilen ambalajlar boş ise, yeniden ihraç sırasında doldurulacağının beyan edilmesi gerekecektir.

7 ) Özel Nitelikte Eşya ve Numuneler

Türkiye gümrük bölgesinde üretilen eşyanın, kalite ve standardı ile durumunun tespiti için veya bu kalitede ve standartta üretim yapılmasının sağlanması için gereken eşya geçici ithal düzenlemesinden yararlanır. Aynı şekilde, eşyanın bir teste veya denemeye tabi tutulması için Türkiye gümrük bölgesi getirilmesi halinde de bu eşyaya geçici ithal düzenlemesi uygulanır. Keza, mülkiyeti Türkiye gümrük bölgesi dışında yerleşik kişiye ait olan, ticari nitelik arzetmeyen ve üretilmekte olan bir malın örnekleri veya üretilmesi düşünülen malları temsil eden numuneler de geçici ithal düzenlemesinden yararlanır. Ancak bu eşyaların miktarının, ticari kullanıma konu olmayacak düzeyde olmalıdır.

8) Üretim Araçlarının Parçaları

Geçici ithalat düzenlemesi, üretim araçlarının değiştirilmesi gereken parçaları için de tanınır. Ayrıca, bunların tamirinde gerekli alet, cihaz ve makinalar için de uygulanır.

9) Sanat Eşyası, Antika Eşya ve Mücevherat

Müzayede yoluyla satılmak amacıyla getirilen elden düşme eşya, uygulanacak testlerin sonucunda ithal edilecek eşya, olası bir satış amacıyla, sergilenmek üzere getirilen sanat eserleri, kolleksiyon parçaları ve antikalar ile değerli taşların kürklerin, mücevherlerin ve halıların muhayyer olarak gönderilen numuneleri de ithalat vergilerinden tam muafiyet suretiyle geçici ithal düzenlemesinden yararlanır.

10) Ticari Nitelikte Olmayan Sinema Filmleri

Ticari kullanımdan önce, görülmek üzere gönderilen sinema filmlerinin pozitifleri, basılı veya işleme tabi tutulmuş ve diğer kayıtlı görüntü taşıyan eşya, ses, dublaj veya çoğaltma amacıyla gönderilen filmler, ücrete tabi olarak gösterime sunulmadığı sürece, yabancı ürünlerin işlevini tanıtan filmler için de ithalat vergilerinden tam muafiyet suretiyle geçici ithal düzenlemesi uygulanabilir.

11) Sportif Amaçlarla İthal Edilen Kişisel Eşya ve Spor Malzemesi

Ticari amaçlarla ithal edilmemiş ve yeniden ihraç edilecek kişisel eşya ile, Türkiye gümrük bölgesinde yapılan antrenman, gösteri ve yarışmalarda kullanılmak üzere, yolcular tarafından getirilen ve Kararın 5 No’lu ekinde sayılan(Giysi, tuvalet malzemesi, taşınabilir müzik aletleri, taşınabilir daktilo, taşınabilir kişisel bilgisayar, hertürlü toplar, raketler, kızaklar, patenler v.b.) spor aletleri ve diğer malzemeler de ithalat vergilerinden tam muafiyet suretiyle geçici ithal düzenlemesine tabi tutulur.

12) Turistik Tanıtım Materyali

İnsanların yabancı ülkelere seyahat etmelerini ve bu ülkelerde düzenlenen kültürel, turistik, sportif veya mesleki toplantı ve olaylara katılmalarını teşvik eden ve Kararın 6 No’lu ekinde sayılan(gösteri malzemesi, ihtiyaç kadar bayrak, slaytlar, fotoğraf negatifleri, ulusal elişi kostum v.b.) eşya, tam muafiyet suretiyle geçici ithalat düzenlemesine tabi tutulur.

13) Canlı Hayvanlar ve Bunlara Ait Techizat

Terbiye, eğitim, ıslah, tedavi, kurtarma operasyonlarına katılmak v.b. amaçlar için ithal edilen malzeme ve hertürlü canlı hayvan, ithal vergilerinden tam muafiyet suretiyle geçici ithalat düzenlemesinden yararlanabilir.

14) Deniz Adamlarının İhtiyaç Malzemesi

Deniz yolculuğuna çıkan gemi adamlarının ihtiyaçlarına ilişkin malzemeler de (okuma, görsel işitsel,sportif ve hobi malzemesi v.b.) bu düzenleme hükümlerinden yararlanır.

15) Sınır Bölgelerinin Altyapı İnşaatında Kullanılan Teçhizat

Tam Muafiyet suretiyle geçici ithal düzenlemesi, sınır bölgelerinde önemli olan genel altyapıların inşası, bakımı ve tamiri için gerekli techizat için tanınır.

16) Ekonomik Etkisi Olmayan Özel Bir Durumda Getirilen Eşya

Değeri 4000 EURO’dan az olan, ekonomik etkisi olmayan eşya da ithalat vergilerinden tam muafiyet suretiyle geçici ithal düzenlemesinden yararlanır.

B- Taşıt Araçlarının Geçici İthali

Taşıt araçları, tam muafiyet suretiyle geçici ithalat düzenlemesine tabidir. Doğal olarak bu durum, taşıt araçlarının geçici şekilde Türkiye gümrük bölgesine getirilmesi halinde sözkonusudur. Geçici ithalat düzenlemesi uygulamasında, taşıt araçları olarak, insan ve eşya nakliyesinde kullanılan araçların yanında, bunların yedek parçaları ve aksesuarlarını da anlamak gerekir. Bu düzenlemede aracın yararlandığı kolaylıklardan aracın yedek parçalarının da yararlanması esastır. Geçici ithal düzenlemesine tabi tutulmuş olan geçici ithal eşyası, Türkiye Gümrük bölgesinde yerleşik herhangi bir kişiye ödünç verilemez, kiralanamaz, devredilemez. Aksi takdirde geçici ithalat düzenlemesi kullanma izni iptal edilir. Bununla birlikte, taşıt araçları ile ilgili olarak bazı istisnai uygulamalar sözkonusu olabilmektedir. Taşıt araçlarını kendi içerisinde, Kara Taşıtları ve Diğer Taşıtlar olmak üzere iki alt başlık içinde inceliyebiliriz.

1- Kara taşıtları

Kara taşıtlarını da üç alt başlık altında değerlendirmek gerekir.

A-Ticari Kullanıma Mahsus Kara Taşıt Araçları

Bedel karşılığında insan taşıması veya bedel karşılığı olsun olmasın sınai ve ticari eşyanın nakliyesinde, bir nakliye aracının kullanılması halinde, ticari kullanıma mahsus taşıt aracının kullanılması sözkonusudur. Her türlü kara taşıt araçları ile bu taşıtlarla birlikte kullanılan hertürlü treyler(taşıtın çektiği arka bölüm, dorse) geçici ithalat düzenlemesnden yararlanır. Bunun için, sözkonusu araçların, Türkiye gümrük bölgesi dışında adına tescil yapılan ve kendisi de Türkiye gümrük bölgesi dışında yerleşik bulunan kişi tarafından getirilmesi ve Türkiye gümrük bölgesi dışında başlayan ve/veya biten bir taşıma işleminde kullanılması gerekir. Bu araçlar, geçici ithal talebine esas olan faaliyetin gerçekleşmesine kadar geçecek süre kadar Türkiye Gümrük Bölgesinde kalabilir.

B-Özel Kullanıma Mahsus Kara Taşıt Araçları

Kişinin özellikle kendi kişisel ihtiyaçlarında kullanılan, ticari kullanıma konu olmayan kara taşıt araçları özel kullanıma mahsus kara taşıt araçlarıdır. Kişinin kendisi ve ailesi için kullandığı otomobili bu kapsamda olmakla birlikte, yine bu kişinin kullandığı ticari kullanım konusu taksisi bu kapsamda değerlendirilemez. Bununla birlikte, turistin bu taksiyle Türkiye’yi ziyarete gelmesi halinde, sözkonusu araç, Türkiye Gümrük Bölgesinde ticari amaçla kullanılmamak şartıyla, özel kullanıma mahsus kara taşıt aracı olarak kabul edilebilir. Bu taşıt araçlarının tescil tarihinden itibaren 3(üç) ay içinde ihraç edilmesi gerekir. Türkiye Gümrük Bölgesinde kalış süreleri belirtilmeyen taşıt araçları, 12 vaylık dönem içerisinde, aralıklı veya aralıksız olarak 6(altı) ay süre ile Türkiye gümrük bölgesinde kalabilir.

C-Binek ve Yük Hayvanları

Binek ve yük hayvanları ile bunların çektikleri araçlar da özel kullanıma mahsus kara taşıtlarına ilişkin hükümlere tabidir. Bunlar Türkiye gümrük bölgesinde 3(üç) ay kalabilirler.

2 - Diğer Taşıt Araçları

Bu kapsam içerisinde Demiryolu taşıt araçlarının geçici ithal düzenlemesi altında kalma süresi 12(Oniki) aydır. Ticari kullanıma mahsus hava taşıt araçlarında bu süre, geçici ithal talebine esas faaliyetin gerçekleştirilmesi için gereken süre kadardır. Ancak, özel kullanıma mahsus taşıt araçlarının ise, 3(üç) ay içerisinde ihraç edilmesi gerekir. Türkiye Gümrük Bölgesinde kalış süreleri belirtilmeyen hava taşıt araçları, 12(oniki) aylık dönem içerisinde, aralıklı veya aralıksız olarak 6(altı) ay süre ile Türkiye gümrük bölgesinde kalabilir. Deniz veya iç su yolları taşıt araçları geçici ithal talebine esas faaliyetin gerçekleştirilmesi için gereken süre kadar Türkiye gümrük bölgesinde kalabilirler. Üzerlerindeki sabit etiketten tanımlanabilen Paletler Türkiye gümrük bölgesinde 12(Oniki) ay süre ile, tanımlanamayan paletler ise 6(Altı) ay süre ile kalabilirler.

Tam muafiyet suretiyle Geçici ithalat düzenlemesi, 1972 Konteynerlerle İlgili Gümrük Sözleşmesi şartlarını taşıyan konteynerler için de uygulanabilir. Ancak, bu şartları taşımayan konteynerler, kısmı muafiyet suretiyle geçici ithal düzenlemesine tabi tutulabilir.

Kısmi Muafiyet Suretiyle Düzenlemeden Yararlandırılacak Eşya

İthal Vergilerinden Tam Muafiyet Suretiyle Geçici İthal Düzenlemesinin Uygulanmasına İlişkin Karar’da belirlenmiş hükümlere tabi olmayan veya sözkonusu hükümlere tabi olmakla birlikte, tam muafiyet suretiyle geçici ithal iznine ilişkin hükümlerde öngörülen koşulları taşımayan eşya için kısmi muafiyet uygulanması suretiyle geçici ithalat düzenlemesinin uygulanması mümkündür.

Kısmi Muafiyet Suretiyle Rejimden Yararlandırılmıyacak Eşya

Karar’ın (9) No’lu ekinde sayılan, Türkiye’ye sokulması yasak olan eşya, tüketilebilen ürünler, ülke ekonomisine zarar verecek eşya, ülke sanayii ve ekonomisini olumsuz etkileyecek eşya, on yaşından eski olan eşya(On yaş hariç), ayniyat tespitinin yapılması mümkün olmayan eşya, tüm su sporlarında kullanılan eşya, komple tesis, büro malzemesi, kara taşıtları(özel amaçlı olanlar hariç), yedek parça, kişisel kullanım amacıyla getirilecek ev eşyası, hertürlü tekstil ve konfeksiyon ürünleri, deniz taşıtları(araştırma amacıyla getirilenler hariç) ve hava taşıtları(kamu kuruluşları tarafından orman yangınlarını söndürmek amacıyla getirilenler hariç), kısmi muafiyet suretiyle geçici ithalat düzenlemesinden yararlanamazlar.

Tam muafiyet suretiyle geçici ithalat düzenlemesinden yararlandırılan eşya, belirlenmiş usullere aykırı olarak, Türkiye gümrük bölgesine giremez, bir başkasına kiralanamaz, ödünç verilemez ve bir başkasının kullanıma bırakılamaz. Eşyanın bu durumda olduğunun tespit edilmesi halinde, sözkonusu eşya yurtdışı edilir ve eşya sahibi ve ilgililer haklarında gümrük kanunu ile kaçakcılık kanunu hükümleri çerçevesinde işlem yapılır.

Özel durumlarda,kısmi muafiyet uygulanmak suretiyle geçici ithal edilen eşya için, 3(Üç) ayı aşmamak üzere tam muafiyet tanımaya gümrük müsteşarlığı yetkilidir.

İzin Talebi

Geçici ithalat düzenlemesinden yararlandırılması talep edilen eşya için geçici ithal izni, eşyayı kullanan veya kullandıran kişinin talebi üzerine yetkili gümrük idaresince verilir. Ancak, kısmı muafiyet suretiyle geçici ithalat düzenlemesinden yararlandırılması talep edilen eşyadan, özelliği, kullanım yeri ve amacı nedeniyle, ilgili bakanlıkların görüşlerinin alınması gereken eşya ile, ayniyat tesdpiti mümkün olmayan eşyaya ilişkin müracaatlar, Gümrükler Genel Müdürlüğü’ne yapılır.

İzinde Talep Edilecek Belgeler

İthal vergilerinden tam ve kısmi muafiyet suretiyle geçici ithalat düzenlemesinden yararlandırılması talep edilen eşya için, proforma fatura aslı ve iki nüsha tercümesi, eşyanın teknik özelliklerini gösterir katalog ve/veya teknik dökümanlar, şirketin kuruluşı ile ilgili Ticaret Sicil Gazetesinin aslı veya fotokopisi, imza sirküleri, eşya ile ilgili olarak, gönderici firma ile alıcı firma arasında imzalanmış anlaşma veya gönderici firma yazısının aslı ve tercümesi ile birlikte gümrük idarelerine başvurulur.

İzin talebi üzerine, gümrük idareleri, izin talebinin usulüne uygun olarak yapılıp yapılmadığı, eşyanın geçici ithalat düzenlemesinin amacına uygun olup olmadığı, izin talep formunun sonunda belirtilen süre içinde, eşyanın giriş ayniyatına uygun ve eksiksiz olarak yurt dışı edilip edilemeyeceği hususlarını inceler ve uygun bulur ise, geçici ithalat düzenlemesi izin formunu düzenleyip, imza karşılığında izin hak sahibine veya temsilcisine verir.

Doğrudan, Gümrükler Genel Müdürlüğü’ne yapılan başvuru üzerine ise, genel müdürlükçe yapılan değerlendirme sonucunda talep uygun bulunur ise, ilgili başmüdürlüğe talimat ve izin hak sahibine bilgi verilir.

İznin geçerlilik süresi, gümrük kanununun 46 ncı maddesi ile izin talep formunda belirtilen süreler dikkate alınarak gümrük idarelerince belirlenir. Belirlenen sürüler içerisinde kullanılmayan veya gerekçesi belirtilmek suretiyle süre uzatım talebinde bulunulmayan izin formu ilgili gümrük idaresince iptal edilir.

Süre Uzatımı

Eşyanın geçici ithalat düzenlemesi altında kalma süresi azami 24 ay olarak belirlenir. Bu düzenleme kapsamında ithal edilen eşyanın belirlenmiş süre içerisinde yeniden ihraç edilmesi veya gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulması gerekir. Bununla birlikte, eşyanın eşyanın geçici ithalat düzenlemesi altında kalma süresi içinde ek süre istenilmesi halinde, ilgili gimrük idaresine bir dilekçe ile başvurulur. Dilekçeye, eşyanın halen kullanıma ihtiyaç duyulduğuna ilişkin olarak ilgili kamu kuruluşu, cumhuriyet savcılığı, Üniversite, Ticaret ve Sanayi Odası veya diğer kuruluşlardan alınacak bir belge veya belgenin temini için ilgili yerlere başvurulduğunu kanıtlayan bir belge eklenir.

Başvurunun usulüne uygun olarak yapıldığının tespiti halinde, ilgili gümrük müdürlüğünde oluşturulacak 3 kişilik komisyon tarafından, eşyanın ayniyeti ve tahsis amacı doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığı tespit edilerek bir tutanak düzenlenir. Düzenlenen tutanak, dilekçe, proforma fatura, izin talep formu da eklenerek Gümrükler Başmüdürlüğüne gönderilir ve Başmüdürlük de, ilgili gümrük müdürlüğünün görüşünü de dikkate alarak, ek süre talebini inceler ve gümrük müdürlüğüne talimat ve ilgilisine bilgi verir. Verilecek ek süre kesinlikle Kanunda öngörülen azami 24(Yirmidört) aylık süreyi aşamaz.

Beyan Şekilleri ve Beyan Yapılacak İdareler

Beyan şekillerini; Basitleştirilmiş usul, sözlü beyan, ATA Karnesi ile beyan, başka bir tasarruf yoluyla beyan ve normal beyan olarak sıralayabiliriz. Şimdi kısaca bunları inceleyelim.

Basitleştirilmiş usul

Ekonomik etkisi olmayan özel bir durumda getirilen eşya dışında kalan, ithalat vergilerinden tam muafiyet suretiyle geçici ithalat düzenlemesinden yararlandırılacak eşyanın ithal taleplerine ilişkin başvurularda, basitleştirilmiş usul hükümleri uygulanır.

Sözlü Beyan

Ehlileştirme, eğitim ve damızlık amacıyla veya veteriner tedavisi gerektiren durumlarda ithal edilen canlı hayvanlar ile Türkiye gümrük bölgesi dışında kurulmuş kamu ve özel kuruluşlar tarafından getirilen radyo ve televizyon prodüksiyon ve yayın teçhizatı ve bu amaçla kullanım için özel olarak uyarlanmış taşıtlar ve bunların teçhizatı, beyan sahibi tarafından, Geçici İthalat Düzenlemesi Sözlü Beyan Belgesi kullanılarak sözle beyan edilebilir. Gümrük idaresince tescil edilen bu belge, geçici ithalat düzenlemesi kullanım izni hükmündedir.

ATA Karnesi İle Beyan

Yetkili bir gümrük idaresine, taraf olduğumuz uluslararası sözleşme hükümlerine göre düzenlenmiş ATA Karnesinin ibrazı, düzenleme için izin talebi ve karnenin tescili ise, geçici ithalat düzenlemesine giriş izni olarak kabul edilir.

Başka Bir Tasarruf Yoluyla Beyan

İthalat vergilerinden tam muafiyet suretiyle sportif amaçlarla ithal edilen kişisel eşya ve spor malzemeleri için yazılı başvuru veya izne gerek yoktur. Bu durumda kişinin yolcu salonlarındaki “beyana tabi eşyam yoktur” anlamına gelen yeşil hattan geçmesi geçici ithalat için izin başvurusu sayılır. Yolcunun geçisi sırasında gümrük idarelerince bir müdahale olmaması halinde izin verilmiş sayılır.

Normal Usulde Beyan

Yukarıda belirtilmiş bulunan beyan şekilleri dışında, geçici ithalat kapsamında ithal edilecek eşya için beyan, Geçici İthalat Düzenlemesi İzin Formu’nda belirtilen koşullara uygun olarak, giriş beyannamesi ile izni vermeye yetkili gümrük idaresine yapılır. Basitleştirilmiş usullere ilişkin hükümler saklı kalmak üzere, yapılan beyanda, eşyanın tanımı izin formunda belirtilen evsafa uygun olmak zorundadır.

ATA Karnesinin ibrazı halinde, gtiriş gümrük idaresi, karnedeki bilgilerin doğruluğunu, karne üzerinde kayıtlı bulunan eşyanın yeniden ihraç edileceği son günün tarihi ile karne kapsamı eşya için belirlenecek sürenin karnenin geçerli olduğu tarihi geçip geçmediği, rejime giriş iznini veren gümrük idaresinin adının karne üzerinde kayıtlı bulunup bulunmadığı, hususlarını kontrol eder ve ATA Karnesinin giriş parçasını alıkoyar.

Geçici İthalat Beyannamesinin kabulü, tescili ve havalesi ile muhteviyatı eşyanın muayenesi, gümrük yönetmeliğinin giriş düzenlemesi ayrımındaki esaslar dahilinde yürütülür.

Vergi ve Teminat

Kısmi muafiyet suretiyle geçici ithal düzenlemesine tabi tutulan eşyadan her ay için alınacak ithalat vergileri, geçici ithalata ilişkin beyannamenin tescil tarihinde, sözkonusu eşyanın serbest dolaşıma girmiş olması halinde alınacak vergiler tutarının %3’ü olarak tespit edilir. Alınacak ithalat vergileri tutarı, uygulanacak faizler hariç olmak üzere, sözkonusu eşyanın geçici ithalat düzenlemesine tabi tutulduğu tarihte serbest dolaşıma girmesi halinde alınacak vergileri aşamaz.

Eşyanın geçici muafiyet düzenlemesine girişi sırasında, düzenleme altında kalacağı süre de dikkate alınarak, tahsil edilecek vergiden geri kalan kısım için teminat alınır. Kamu kuruluşları, belediyeler ve Türkiye’deki yabancı misyon şeflerinin verecekleri garanti mektupları teminat olarak kabul edilir.

Ayrıca, teminatın kabulü tarihinden itibaren başlamak üzere, 6183 sayılı A.A.T.U.H.K. hükümlerine göre belirlenen gecikme zammı oranında faiz tahsil edilir.

Teminat Aranmayacak ve Kısmi Teminat Uygulanacak Haller

1- Teminat Aranmayacak Haller

a- Kamu kuruluşlarının, belediyelerin ve Türkiye’deki yabancı misyon şeflerinin garanti mektupları vermeleri halinde, bunlardan ayrıca teminat aranmaz.

b- Ticari mahiyet ve miktarda olmakla birlikte, Türkiye gümrük bölgesinde serbest dolaşıma girecek ve sözle beyana tabi olup, kıymeti sevkiyat ve beyan başına 500 EURO’yu geçmeyen eşyadan teminat alınmaz

c- Transit düzenlemesine tabi olarak, deniz ve havayolu ile, boru hattı ile, demiryolu ile yapılan taşımalardan teminat aranmaz.

d- Antrepo rejimi altında Fuar ve Sergilere konulan veya ithal vergilerinden muaf olan ya da ihraç edilmek üzere antrepolara konulan eşya için teminat aranmaz.

e- Serbest dolaşıma girişde sözle beyan edilecek, ticari nitelikte olmayan eşya için teminat aranmaz.

f- İthalat vergilerinden tam muafiyet suretiyle, geçici ithalat kapsamında yapılacak ithal işlemlerinden, teminat alınmayacak hallerden bazılarını şöyle sıralıyabiliriz; Türkiye Gümrük Bölgesi’nde meydana gelen doğal afetler nedeniyle gönderilen yardım malzemeleri, ATA Karnesi kapsamında geçici olarak ithal edilen eşya,

g- Teminat alınarak antrepo düzenlemesine tabi tutulmuş eşyanın bir gümrük antreposundan diğerine nakli.

h- Yolculara ait olup, taşıt formu kapsamında geçici olarak Türkiye’de bulunan taşıtlar ile yolcu eşyasının dahili transit kapsamında naklinde, ayrıca teminat aranmaz.

2- Kısmi Teminat Uygulanacak Haller

a- Dahilde ve hariçte işleme rejimleri ile ilgili kararlarda belirlenmiş kısmi teminata ilişkin uygulamalar.

b- Antrepo işletme izni verilenlerden alınacak teminat tutarlarını belirlemeye ve alınacak teminat tutarlarını, ithalat vergileri tutarının %10’una kadar indirmeye Müsteşarlığın bağlı bulunduğu Bakan yetkilidir.

c- Kısmi muafiyet suretiyle geçici ithalat düzenlemesine tabi tutulan eşya için, her ay itibariyle vergileri tutarının %3’ü olarak alınacak ithalat vergileri dışında kalan vergi miktarı kadar teminat alınır.

d- Deniz ve karayolu taşımacılığında global teminat uygulanmasına ilişkin esas ve usulleri belirlemeye Gümrükler Genel Müdürlüğü yetkilidir.

e- Gümrük Kanununun ekonomik etkili düzenlemelere ilişkin maddelerinde teminat alınması öngörülen durumlarda, yükümlünün güvenilirliği ve geçmiş performansı dikkate alınarak, belirlenecek teminat tutarını ithalat ve ihracat vergilerinin %10’una kadar indirme konusunda genel düzenleme yapmaya Müsteşarlığın bağlı olduğu bakan yetkilidir.

INF 6 Bilgi Formu

Geçici İthalat düzenlemesi kapsamında ithali yapılan eşyanın izin hak sahibi tarafından Türkiye gümrük bölgesindeki başka bir kişiye devri halinde, bu eşyanın dolaşımı transit hükümlerine tabidir. Bununla ilgili transit beyannamesinde, veya transit beyannamesi yerine işlem gören belgede, yeniden ihraç tarihi ile “geçici ithal eşyasıdır” ibaresinin kayıtlı olması zorunludur.

Belirtilen şekilde bir devrin yapılması durumunda ve sergi ve fuarlarda sergilenmek üzere getirilen eşyanın bir fuardan veya sergiden Türkiye Gümrük Bölgesini terk etmeksizin başka bir sergiye dahil olması halinde, geçici ithalat düzenlemesi hak sahibinin talebi üzerine, giriş gümrük idaresince bir bilgi formu düzenlenir. Bilgi formunda, eşyanın geçici ithalat düzenlemesine giriş tarihi, vergi tahakkuku için gerekli unsurları ve kısmi muafiyet kapsamında ödenen ithalat vergilerinin miktarı ile bu amaç için dikkate alınacak süreye ilişkin bilgiler yer almalıdır.

Eşyanın Türkiye den Çıkışı

Geçici ithalat düzenlemesine tabi tutulan ancak kanuni yurtta kalma süresi aşılarak(uzatılmış süreler dahil) yurtdışı edilmek üzere çıkış gümrüğüne getirilen eşyanın, kanuni süresi içerisinde, mücbir neden belgesiyle birlikte ek süre talep dilekçesinin giriş gümrüğünün kaydına alındığının belgelenmesi koşuluyla, süreye ilişkin talebin sonuçlandırılması beklenilmeden, ancak, tahakkuk ettirilen vergiler karşılığı alınan teminat iade edilmeksizin, bununla birlikte, kanuni süre içerisinde ek süre talebinde bulunulmadığı veya mücbir sebebin belgelendirilemediği durumlarda, eşyaya ilişkin vergiler ile birlikte, bu vergilerin iki katı para cezasının alındığının veya teminata bağlandığının ya da CIF değeri karşılığı dövizin güvenceye alındığının anlaşılması halinde, çıkışına izin verilir.

Teminatın İadesi

Kısmi muafiyet suretiyle geçici ithal düzenlemesine tabi tutulan eşyanın, düzenleme şartlarının yerine getirilmesi şartıyla, yeniden ihraç edilmesi veya geçici depo veya antrepoya konulması halinde, giriş esnasında alınmış bulunan teminat iade edilir.

Eşyanın Serbest Dolaşıma Girişi

Geçici ithalat düzenlemesine tabi tutulan eşyanın, serbest dolaşıma giriş düzenlemesine tabi tutulmasına ilişkin başvurular, dış ticaret mevzuatı hükümleri dikkate alınarak, ilgili gümrük idaresi tarafından incelenerek sonuçlandırılır.

Kesin ithalat başvuruları, biri asıl iki nüsha proforma fatura, maddelerin yurda girişi sırasında düzenlenen gümrük beyannamesi ve harçlar kanunu uyarınca gerekli harcın yatırıldığını gösteren makbuzun aslı ile birlikte Dış Ticaret Müsteşarlığına yapılır. Dış Ticaret Müsteşarlığınca uygun bulunan talepler başvuru sahibi ile birlikte, ilgili gümrük idaresine de bildirilir.

Kanuni yutta kalma süresi içerisinde kesin ithal için başvurulmuş olmasına karşılık, süre sona erdikten sonra kesi ithal izninin alınması halinde, bu durumun tevsik edilmesi kaydıyla, kat’i ithal müsaadesinin kayda giriş tarihinden itibaren 30(Otuz) günü geçmemek ve usulsüzlük cezası uygulanmak koşuluyla, serbest dolaşıma giriş izni verilir.

Düzenlemenin şartlarının ihlali nedeniyle hak sahibi hakkında cezai işlem uygulanan eşyanın serbest dolaşıma giriş düzenlemesine tabi tutulmasının talep edilmesi halinde, sözkonusu cezanın tahsil edilmesi, eşyanın antrepoya veya geçici depolama yerine teslimi ya da gerekli belgeler temin edilinceye kadar eşyanın bulunduğu yer geçici depolama yeri olarak kabul edilerek ve ayniyat tespitinin yapılması suretiyle, geçici giriş beyannamesi kayıtlarının kapatılması ve sözkonusu eşya için yeniden giriş beyannamesi düzenlenmesi ve ayrıca 6183 sayılı kanun hükümleri uyarınca faiz alınması gerekir.

Cezalar

İthalat vergilerinden tam muafiyet suretiyle geçici ithalat düzenlemesinden yararlanacak ticari kullanıma veya özel kullanıma mahsus taşıt araçlarının, belirlenen şartlara aykırı olarak,ticari kullanıma mahsus kara taşıt araçlarının iç trafikte özel amaçlarla kullanıldığının, özel kullanıma mahsus kara taşıt araçlarının iç trafikte ticari amaçlarla kullanıldığının veya sözkonusu taşıt araçlarının kiraya veya ödünç verilmesi, başkasının emrine bırakılması gibi durumların tespiti halinde, vergileri ile vergilerinin iki katı para cezası alınmakla birlikte ayrıca usulsüzlük cezası da alınır.

Diğer taraftan, geçici muafiyet düzenlenmesine tabi tutulan eşyaya ilişkin olarak, yapılan beyan ile muayene ve denetleme veya teslimden sonra kontrol sonucunda farklılık bulunduğu takdirde, 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 234 üncü maddesi uyarınca cezai işlem yapılır.

Geçici İthalat Düzenlemesine ilişkin hükümlerin ihlali halinde, eşyaya ilişkin gümrük vergileri tahsil edilmekle birlikte, bu vergilerin iki katı para cezası alınır.

Ancak hemen belirtmek gerekir ki, belirtilen cezaların ödenmiş olması, eşyanın serbest dolaşıma girebileceği anlamına gelmemektedir. Bu itibarla, gümrük vergileri ve iki katı para cezası ödenmiş eşyanın yurtdışı edilmesi veya gümrükçe onaylanmış yeni bir işleme tabi tutulması zorunludur.

Geçici İthalat Düzenlemesi ile ilgili olarak hazırlanan bu çalışmaya son vermeden önce, bu rejim ile ilgili olarak önemli bir belge olan ATA Karneleriyle ilgili işlemlere de kısaca değinmekte yarar bulunmaktadır.

Konuyla ilgili olarak öncelikle ATA Karnelerinin kullanım amaçı hakkında bilgi vermek gerekir. ATA Karneleri, bir ülkeye ithalat yapılırken, gerekli gümrük beyannamesinin doldurulması sırasında karşılaşılan güçlüklerin uluslararası bir belge kullanılmak suretiyle ortadan kaldırılması, eşyanın ithal vergilerine tabi olmada geçici ithalini ve eşyanın belirli bir süre içerisinde tekrar ihraç edilmediği takdirde, ödenmesi gereken vergilerin ödenmesini ATA Karnesini düzenleyen kuruluşların üstlenmesi, böylece milletlerarası bir garanti zinciri oluşturması suretiyle işlemlerin kolaylaştırılması amaçlarıyla kullanılmaktadır.

ATA kısaltması, Fransızca “Admission Temporairc”, İngilizce “Temporary Admission” kelimelerinin ilk harflerinin birleşmesiyle oluşturulmuş ve “geçici kabul” anlamına gelen bir sözcüktür.

Ülkemiz, “Sergi ve Fuarlar”, “Mesleki Techizat” ve “Ticari Numuneler”, “Bilimsel Malzeme”, “Deniz Adamları İçin Sosyal Yardım Malzemesi” ve “Pedagojik Malzeme” ile ilgili geçici ithalat sözleşmelerini imzalamış bulunmaktadır.

ATA Karnesi’nden yararlanmak için,

1. Mesleki teçhizat Sözleşmesi uyarınca düzenlenen ATA Karneleri muhteviyatında yurda geçici ithali talep edilen eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik kişi ya da kişiler tarafından ithal edilmesi,
2. b- Bilimsel malzemenin ve Pedagoji Malzemesinin Geçici İthaline Dair Gümrük Sözleşmeleri uyarınca düzenlenen ATA Karneleri ile yurda geçici ithali talep edilen eşyanın, yetkili kurumlarca ithal edilmesi ve bu kurumların gözetim ve sorumluluğu altında kullanılması,

Ayrıca, yurtta bulunduğu süre içerisinde, yabancı bir memlekette yerleşmiş gerçek bir kişinin veya işyeri yurtdışında bulunan tüzel bir kişinin tasarrufu altında olması gerekir.

Düzenlemenin Şartları

ATA Karneleri Hakkındaki Gümrük Sözleşmesi uyarınca, karne ibrazı ile yurda geçici girişine izin verilen eşyanın tahsis yerinde, tahsis amacına ve ilk giriş ayniyetine uygun olarak karne hamili tarafından kullanılması ve taahhütnamede belirtilen süre içerisinde yurtdışı edilmesi veya gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulması zorunludur.Bu hususun takibi için, gümrük idaresi, cari hesap defteri kontrollerini yapar ve yurtta kalma süresi tamamlandıktan sonra (20) gün geçtiği halde çıkış parçası gelmemiş karne kapsamı eşya için gerekli müeyyide uygulanır.

Düzenlemenin İşleyişi

ATA Karnesi ibrazı suretiyle Türkiye’ye geçici ithali yapılacak eşya ile ilgili olarak, gümrük idarelerince öncelikle, sözkonusu eşyanın, Türkiye’nin taraf olduğu sözleşmeler kapsamında getirilebilecek eşya listesinde yer alıp, belirtilen şartları taşıyıp taşımadığı incelenecektir.

Diğer taraftan, ATA Karnesi beyanname hükmünde olduğundan, ayrıca geçici giriş beyannamesi düzenlenmesine gerek bulunmamaktadır. Gümrük idareleri Karnenin usulune uygun olarak düzenlenip düzenlenmediğini, Türkiye’de geçerli olup olmadığını, karne sahibinin veya varsa mümessilinin isminin yazılıp yazılmadığını da inceleyerek uygun bulunursa karnenin geçerlilik süresi içerisinde olmak kaydıyla tescili yapılır. Tescil olunan Karne gümrük idare amirince incelenerek muayene ile görevli memura havale edilir. Muayene memuru karnede kayıtlı eşya ile geçici ithali talep edilen eşyanın aynı olup olmadığını inceleyerek, çıkışta ayniyetini tespit etmek üzere, ayniyetine esas ayrıntıları ve özelliklerini tutanağa bağlamak suretiyle tespit eder. Tespiti müteakip eşyaya ilişkin olarak taahhütnamenin doldurulması istenir. Bu taahhütnamede eşyanın ülkede kalma süresi sonu, eşyanın tahsis yeri ve amacı belirtilir. Bu işlemlerden sonra Karnenin ilgili bölümlerine meşruhat verilir, mühür ve imza tatbik edildikten sonar giriş parçası koparılır ve eşyanın gümrüklü sahadan ayrılmasına izin verilir.

ATA Karnesi ile geçici ithali yapılan eşyanın çıkışının talep edilmesi halinde, çıkış gümrük Idaresince ATA Karnesinin ilgili bölümüne meşruhat verilir, mühür ve imza tatbik edildikten sonra çıkış parçası koparılır ve karne kapsamı eşyanın yurtdışına çıkışına izin verilir. Eşya süresi geçirildikten sonra getirilmiş ise, vergilerinin iki katı oranında alınması gereken cezanın tahsil edildiğinin veya teminata bağlandığının veya eşyanın CIF kıymeti kaarşılığı dövizin güvence altına alındığının anlaşılması halinde eşyanın çıkışına izin verilir.

Süre

Sergi ve Fuarlar, Mesleki Techizat, Ticari Numuneler, Bilimsel Malzeme, Deniz Adamları İçin Sosyal Yardım Malzemesi ve Pedagoji Malzemesi ile ilgili sözleşmeler kapsamında geçici ithaline izin verilen eşya için (6) ayı geçmemek üzere süre verilir.

Bununla birlikte, Sergi ve Fuarlar Sözleşmesi kapsamında yurda geçici ithaline izin verilen eşya için,

a- (6) aylık ülkede kalma süresinden önce sona eren sergi ve fuarın bitimi tarihinden itibaren (1) ay,

b- Girişinde birden fazla sergi ve fuarda sergileneceği belli olan eşya için, (6) aylık sürenin içerisinde olmak kaydıyla, ve iki sergi veya fuar arasındaki sürenin (1) aydan fazla olmaması kaydıyla,

c- Geçici depolama yeri ve antrepolarda bulunup, bekleme süresi içerisinde, başka bir sergi ve fuarda teşhir edilmek üzere yeniden geçici ithal talebinde bulunulan eşya için, karnenin geçerlilik süresinin bulunması halinde bu karne ile veya yeni bir karne ile, sergi ve fuarın bitiminden itibaren (1) ay.

d- Giriş esnasında belirtilen sergi ve fuarın bitimi tarihinden itibaren (1) ay içerisinde yeni bie sergi veya fuarda sergilenmek istenilen eşya için, karnenin geçerlilik süresinin bulunması halinde bu karne ile ve yeni bir taahhütname almak suretiyle veya yeni bir karne ile, sergi ve fuarın bitiminden itibaren (1) ay süre verilir

Süre Değişimi

ATA Karneleri kapsamında yurda geçici ithalleri yapılan eşyanın, tespit edilen ülkede kalma süresinden daha uzun bir süre için ülkede kalmasını zorunlu kılan zorlayıcı bir sebep veya beklenilmeyen bir hak mevcut ise, belirlenen ülkede kalma süresi içerisinde, bu durumu kanıtlayan belge de eklenmek suretiyle bir dilekçe ile giriş işleminin yapıldığı gümrük idaresine müracaat edilerek, karnenin geçerlilik süresini geçmemek üzere, süre uzatım talebinde bulunulması gerekir.

Ülke içinde kalma süresi, Karnenin geçerlilik süresinden daha uzun bir süre eşyanın geçici ithalat düzenlemesi altında kullanımının talep edilmesi halinde, mevcut karnenin süresi uzatılamayacağından, yeni bir Karne ile kullanıma devam edilmesi mümkündür. Bu durumda, karne hamili, yeni karneyi eşyanın bulunduğu yerdeki yetkili gümrük idaresine ibraz eder.

Düzenleme Şartlarının İhlali ve Ceza Uygulaması

Yapılan inceleme neticesinde, taahhütnamede belirtilen şartların yerine getirilmediğinin anlaşılması halinde, ilgili gümrük idaresince, karnenin geçerlilik süresinin bitim tarihinden itibaren (1) yıl içerisinde, gümrük vergileri ile bu tutarın %10 fazlası hesaplanarak kefil kuruluşa (Türkiye Ticaret, Sanayi, Deniz Ticaret Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği) tebligatta bulunularak, eşyanın süresi içerisinde ihraç edildiğine veya karnenin usulüne uygun olarak ibra edildiğine ilişkin kanıtlayıcı belge vermek üzere, talep tarihinden itibaren (6) aylık süre tanınır. Bu süre içerisinde gerekli deliller ibraz edilemez ise, teminat veren kurum, ithalat vergilerini sürenin bitiş tarihinden itibaren en geç 7(yedi) gün içerisinde tebligatta bulunan gümrük idaresine öder. Bu süreler içerisinde ödenmeyen gümrük vergileri ile %10 fazlasını sürelerin(6 ay+7 gün) bitim tarihinden itibaren engeç (7) gün içerisinde kefil kurulıştan, iki kat para cezası ile faizin ise karne hamilinden tahsil edilmesi ile ilgili olarak gereği gümrük idaresince yapılır.

Çıkış Sayılan Haller

ATA Karnesi muhteviyatında geçici ithali yapılan eşyanın, karnenin geçerlilik süresi içerisinde yurtdışı edilmesinden vaz geçilerek kesin ithalinin yapılması, çıkış hükmünde geçici depolama yeri ve antrepoya konulması ya da hazineye herhangi bir külfet getirmeksizin resmi makamların nezareti altında imha edilmesi çıkış hükmündedir..

Kayıtların Kapatılması

Eşyanın süresi içerisinde yurtdışı edilmesi veya karnenin yeni bir karne ile değiştirilmesi ya da çıkış sayılan işlemlerinden birine tabi tutulması halinde geçici giriş kayıtları kapatılır.